Hepimiz birçok trendin yükselişini ve düşüşünü görmüşüzdür. Ailenizin eski fotoğraflarına baktığınızda çılgın saç şekilleri ve akınızın almadığı kadar büyük vatkalar görmüşsünüzdür. Veya kendi çocukluk fotoğraflarınıza baktığınızda şimdi olsa asla giymeyeceğiniz şeyler giyiyorsunuzdur.
Moda ve trendler her yerde. İstediğiniz kadar kaçınmaya çalışın, az çok hepimizi etkiliyor. Trendler ve onlara uymak her zaman kötü bir şey olmak zorunda değiller, fakat günümüzün sürdürülmesi imkansız tüketim hızının baş rollerinden birisi haline geldiler.
Trendler hayatımızın o kadar büyük bir parçası haline geldi ki durup da neyi neden aldığımızı düşünmüyoruz bile. Kendi kişisel tarzımız diye bir şey kalmadı, sürü psikolojisi içinde alışveriş yapıyor ve giyiniyoruz. Trendlerin nasıl olageldiğini ve moda endüstrisi üzerindeki etkilerini anlamak, daha bilinçli tüketiciler olabilmemiz için önemli bir adım.
Trend nedir ve nasıl oluşur?
Trend kelimesi yıllardır dağarcığımızda yer alıyor ve basit haliyle bir şeyin zaman içinde değişimini tarif eder. Moda endüstrisi trend kelimesini bir giyim ürünü, rengi, modeli veya dizaynının zaman içinde geçirdiği değişiklikler için kullanır. Günümüzde moda trendleri genellikle gelecek moda trendlerini tahmin eden profesyoneller tarafından belirleniyor.
Trendleri öngörmek kolay değil, geçmiş ve günümüzdeki trendlerin derinlemesine analizini ve araştırmasını gerektiriyor. Bu öngörüler moda evlerinin gelecek trendlere günümüzden hazırlanmaya başlamalarını sağlıyor. Bu sayede de tüketicilerin zevkleri şekillendirilmiş oluyor ve son moda giysilere sahip olma isteği uyandırılıyor. İnsan psikolojisinin büyük bir kısmı ait olma isteği güdüleniyor ve giysiler de içimizdeki bu isteği doyurmakta önemli bir role sahip.
Moda trendleri neyin o anda en çok istek uyandırdığına ve neyin modaya uygun olarak görüldüğüne göre gidip geliyorlar. Buna da moda trend döngüsü adı veriliyor.
Modada Trend Döngüsünün 5 Adımı
Trend döngüsü, bir trendin modaya tanınmaya başlaması ve popülerleşmesi şeklinde tanımlanabilir. Bu döngü 5 ana adımdan oluşuyor: tanıtım, yükseliş, kabullenme, düşüş ve yok oluş.
-
İlk adımda uç bir stil moda dünyasına girer. Genellikle defilelerde görülür, sonrasında stok stili olarak yansır. Moda dünyasının içindeki kişiler tarafından giyilmeye başlar, dergilerde görülebilir. Bu noktada henüz bu stil hâlâ uç ve değişik olarak görülüyordur. Henüz sadece tanıtım aşamasındadır.
-
İkinci adımda yükselişe geçer. Moda influencerları ve ünlüler tarafından giyilmeye başlanır. Stil birinci aşamada sadece defilelerde ve lüks modaevlerinde gözlemlenebilirken, bu aşamada bir alt seviyedeki markalar bu stili kopyalamaya başlarlar. Bu noktada bahsedilen stile olan ilgi halk arasında da artmaya başlar ve trend olarak adlandırılır.
-
Kabul evresinde stil sadece moda çevrelerinde olmaktan uzaklaşmıştır. Halk arasında da görülmeye başlar, hızlı moda markaları bu trendi kopyalar ve uygun fiyatlara satar. Artık uç veya niş bir stil olmaktan çıkar ve günlük hayatta herkesin üstünde görülebilir.
-
Düşüş evresinde stilin ana akım tarafından adapte edildiği ve artık moda çevrelerinde görülmediği kabul edilir. Artık yeni veya eşsiz olarak görülmüyordur.
-
Sonuncu evrede ise trend yok olur. Bu stil artık modaya uygun olarak kabul edilmiyordur. Bu sırada moda çevrelerinde yeni uç stiller ortaya çıkmaya başlar ve bu yeni stiller arzu objesine dönüşür. Her ne kadar artık bu stil trend olmasa da modanın döngüsel yapısı nedeniyle büyük ihtimalle geri dönecektir.
Günümüz moda endüstrisinde yukarıdaki 5 aşama hâlâ görülüyor. Fakat sorun şu ki bu döngü şimdi her zaman olduğundan daha hızlı hareket ediyor. Hızlı moda markaları da bu hızdan ivme alıyor. Ultra hızlı moda ile de bu hız bir sonraki seviyeye taşındı.
Ultra Hızlı Modanın Yükselişi
Moda döngüsünün günümüzdeki alırı hızlı haline hiper döngü adı veriliyor. Hiper döngünün bir yan etkisi olarak da mikro trendler ortaya çıkmaya başladı. Mikro trend moda olan spesifik bir stil veya ürüne verilen isim. Örneğin, trend bol paça pantolon olabilir. Mikro trend ise özellikle bir marka, bir renk ve bir stil bol paça pantolon olabilir. Bunlar bir hafta veya bir ay kadar sosyal medyada viral olabilir ve herkesin arzu maddesine dönüşebilir. Bu viralite aşırı tüketime yönlendirir.
Hızlı modayı hâlâ defileden zincir markalara hızlı dönüşüm gibi düşünüyoruz. Yeni bit stil ortaya çıkıyor ve gelecek hafta zincir markalarda hemen askılarda görüyoruz. Fakat internet ve sosyal medyanın yükselişi ile modada trendlerin oluşması da hızla değişti.
Ultra hızlı moda moda evlerini veya defileleri gözlemiyor, onun yerine sosyal medyada nelerin olup bittiğine dikkat ediyor. Ultra hızlı moda markaları sosyal medyada sevilmeye başlanan ve genellikle küçük bağımsız tasarımcılar tarafından yapılan tasarımları çalıyorlar. Hemen her şeyin şok edici bir hızla kopyasını yapabiliyorlar. Kısaca ultra hızlı modayı tanımlayan şeyler hız, internet ve çeşitlilik.
Moda döngüsü hızlandıkça, bu ürünleri yapan çalışanlar insani veya etik olmayan hızlarda çalışmak zorunda kalıyorlar. Buna rağmen çalışanlar bunun karşılığını alamıyor ve herhangi bir faydadan yararlanamıyorlar. Başka bir deyişle ucuz modanın bedelini ödeyenler, o ürünleri üreten çalışanlar oluyor.
Hiper döngü ve ultra hızlı modanın yükselişi ile modaya uygun kalabilmek her gün daha fazla tüketme ve daha fazla alışveriş yapma baskısı hissediyoruz. Kendimizi bu döngüden ayırmak ve trendleri yeniden düşünmek başlamak için harika bir nokta.
