8 Mart Kadınlar Günü’nün tarihindeki en önemli olaylardan biri, 1908 yılında New York’daki kadın giyim işçilerinin 8 Mart’ta yaptıkları protesto. 19. yüzyılın başlarında tekstil endüstrisi, çoğunlukla kadın işçilerden oluşan bir endüstri idi. O zamanlar, giyim sektöründe çalışan kadınlar zorlu ve tehlikeli çalışma koşulları, düşük ücretler ve uzun saatlerle karşı karşıyaydılar.
8 Mart 1908’de on beş bin kadın giyim işçisi New York City sokaklarına çıkarak daha iyi çalışma koşulları, daha yüksek ücretler ve çocuk işçiliğinin sona ermesini talep ettiler. Diğer sektörlerde çalışan kadınlar ve bu çağrıya empati gösteren erkekler de onlara katıldı. Bu protesto, kadın hakları için mücadele edecek bir hareketin başlangıcını işaret etti. “Ekmek ve Gül” sloganı popülerlik kazandı. Ekmek ekonomik güvenceyi, gül ise daha iyi yaşam standartlarını temsil ediyordu. Protestoya katılan kadınların çoğu Avrupa’dan daha yüksek yaşam standartları umuduyla göç etmiş kadınlardı.
Giyim işçilerinin protestosu, cinsiyet eşitliği için mücadelede dönüm noktası oldu. Diğer kadınların ayrımcılığa karşı seslerini yükseltmelerine ilham verdi ve kadınların çalışma hayatında karşılaştığı sorunlar hakkında kamuoyunun farkındalığını artırdı. Ayrıca, 1911 yılında ilk kez kutlanan Dünya Kadınlar Günü’nün oluşumunda da önemli bir rol oynadı.
Uluslararası Kadınlar Günü (geçmişte Uluslararası Çalışan Kadınlar Günü olarak adlandırılmıştı), Danimarka’nın Kopenhag kentinde düzenlenen Uluslararası Çalışan Kadınlar Konferansı’nda tanıtıldı. Alman sosyalist Clara Zetkin[1], ABD’de grev yapan dikiş işçilerinin onuruna özel bir gün önerdi. Öneri, 17 ülkeden 100 kadın tarafından oybirliğiyle kabul edildi.
Kutlama günü için sabit bir tarih belirtmedi, ancak ilk yıllarda Uluslararası Kadınlar Günü Mart ayında farklı günlerde kutlandı. 1911 yılında Avusturya, Danimarka, Almanya ve İsviçre’de bir milyondan fazla erkek ve kadının katıldığı Kadınlar Günü 19 Mart’ta kutlandı.
Ancak kısa bir süre sonra, kadınlar yeniden bir trajedi nedeniyle toplandı. New York’da Triangle Waist Company binası, Mart ayında çıkan bir yangında 146 genç göçmen işçinin ölümüne neden oldu.
Sanayi işçileri için insanlık dışı çalışma koşullarına dikkat çeken bu olay, Kadınların Ticaret Sendikası Ligi ve Uluslararası Dikiş İşçileri Sendikası tarafından protestoların düzenlenmesine neden oldu. Bu protestolardan birisi olan sessiz bir cenaze yürüşüyü 100.000’den fazla katılımcı topladı.
Kaza Fabrika Soruşturma Komisyonunun kurulması ile sonuçlandı. Komisyonun bulguları birçok yasa tasarısının oluşturulmasına ve kabul edilmesine neden oldu. Bu yasalar güvenlik standartları, asgari ücret, işsizlik yardımı ve çalışamayacak kadar yaşlanan işçilere yardım gibi alanları kapsıyordu.
Her ne kadar New York’ta yaşanan bu olaylar günümüzde Kadınlar Günü’nün kutlanmaya başlanmasının kaynağı olarak görülse de, aslında Kadınlar Günü’nün 8 Mart’ta kutlanması ile pek alakası yok. New York’daki felaket konsept olarak Kadınlar Günü’nün kolektif algıda yer almasına yardımcı oldu. Fakat 8 Mart’ta kutlanıyor olmasının asıl nedeni Rusya’da kadınların 23 Şubat 1917’de (Günümüzde kullandığımız Gregoryen takvimde 8 Mart’a denk geliyor.) devasa bir protesto yapmaları. Bu protesto Çar İkinci Nicolas’ın tahttan çekilmesi ile sonuçlanan olaylar silsilesini başlattı. Çar’ın tahttan çekilmesinden bir sonraki devlet sayesinde Rusya’da kadınlar ilk defa oy kullanabilmeye başladı.
Rusya Komünist Parti lideri Vladimir Lenin Kadınlar Gününü resmi bir Sovyet tatili ilan etti. Ardından İspanya ve Çin’de yaşayan komünistler de aynı tatili kutlamaya başladılar. 1970’lere kadar Kadınlar Günü çoğunlukla sosyalist bir tatil olarak kaldı. Uluslararası Kadınlar Yılı olarak kutlanan 1975’de, Birleşmiş Milletler 8 Mart’ı Uluslararası Kadınlar Günü olarak kutlamaya başladı.
Bugün, Dünya Kadınlar Günü dünya çapında, cinsiyet eşitliğini teşvik etmeyi ve kadın sorunları hakkında farkındalık yaratmayı amaçlayan etkinliklerle kutlanmaya devam ediyor. 2023 Dünya Kadınlar Günü teması “Meydan Okumayı Seç” olarak belirlendi ve bireyleri hayatın her alanında cinsiyet eşitsizliği ve ön yargıya meydan okumaya teşvik etmeyi amaçlıyor.
New York’daki giyim işçilerinin protestosu ve Rusya’da otoriteye başkaldıran aktivistler kadınların hakları için bir asırdan fazla mücadele verdiğini hatırlatıyor. Son yıllarda kaydedilen ilerlemeye rağmen, kadınlar hala iş hayatı da dahil olmak üzere birçok alanda ayrımcılık ve eşitsizlikle karşı karşıyadır. Örneğin, cinsiyet ücret farkı, birçok ülkede kadınların aynı işi yaparken erkeklerden daha az kazanması günümüzde hâlâ bir problem teşkil etmekte.
Cinsiyet ücret farkının yanı sıra, kadınlar işyerinde ayrımcılık, taciz ve liderlik rollerinde yeterince temsil edilememeleri gibi diğer zorluklarla da karşı karşıyadır. Bu sorunlar, kadınların finansal güvenlikleri, kariyer fırsatları ve genel refahlarını geçmişte etkiledi ve etkilemeye devam edecek.
Kadın sorunları hakkında daha büyük farkındalık ve anlayışın teşvik edilmesi önemlidir. Bu, işyerinde ve toplumda kadınların karşılaştığı zorlukları artırmayı amaçlayan eğitim ve iletişim çabaları aracılığıyla yapılabilir.
Sonuç olarak, New York’ta yapılan eylem ve Rusya’daki protesto, cinsiyet eşitliği mücadelesinin devam eden bir mücadele olduğunu ve sürekli çaba ve eylem gerektirdiğini hatırlatıyor. İlerleme kaydedilmiş olsa da, kadınların eşit fırsatlara sahip olmalarını ve tüm yaşam alanlarında saygı ve itibar görmelerini sağlamak için hala çok çalışmamız gerekiyor. Bugün, Dünya Kadınlar Günü’nü kutlarken, önceden gelmiş olanların mücadelelerini ve fedakarlıklarını hatırlamalı ve cinsiyet eşitliği mücadelesine devam etmeliyiz. Dünya Kadınlar Günü’nü kutlarken, önceden gelenlerin cesaret ve kararlılığından ilham alalım ve cinsiyet eşitliği mücadelesine olan taahhütlerimizi yenileyelim. Birlikte çalışarak, herkes için daha adil ve eşitlikçi bir dünya yaratabiliriz.
- World Economic Forum, “The Global Gender Gap Report 2021”: https://www.weforum.org/reports/gender-gap-2021-report-100-years-pay-equality-awaits-as-gender-gap-remains-beyond-reach/
- Catalyst, “Women in Leadership”: https://www.catalyst.org/research/women-in-leadership/
- United Nations, “Gender Equality”: https://www.un.org/en/sections/issues-depth/gender-equality/
- World Health Organization, “Violence against women”: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/violence-against-women
- International Labour Organization, “Women at Work”: https://www.ilo.org/global/topics/women-at-work/lang–en/index.htm
- Clara Zetkin. (2023, March 7). In Wikipedia. https://tr.wikipedia.org/wiki/Clara_Zetkin
