Herkesin dolabında manevi değeri olduğu için agtmaya kıyamadığı bir giysi vardır. Çocukken en sevdiğiniz oyuncapınızı nasıl yanınızda heryere taşıdığınızı hatırlayın. Belki de sizinki oyuncak değil de en sevdiğiniz battaniyeniz, boya kalemleriniz veya en sevdiğiniz şapkanızdı. Bazen bazı şeyleri sadece oldukları şey için değil de hissetikleri için severiz. Kalbimizde özel bir yeri vardır ve ne kadar eskirse eskisin vazgeçemeyiz.
Bazı giysilerin manevi değeri olması gayet normal. Belki meziniyetinizde giydiğimiz elbise veya ailenizden birinin hediye ettiği fular olabilir. Fakat dolabınızdaki herşeyin manevi değeri olması ve hiçbirinden vazgeçemiyor olmak pek de sağlıklı olmayabilir.
İstifçilik Nedir?
Kişisel eşyalara aşırı bağlılık ve onları sonsuza kadar tutmak istemek kompulsif bir davranış olarak görülebilir. Bu gibi eşyaları elden çıkarmakta aşırı derecede zorluk yaşama davranışı istifçilik olarak adlandırılır. İstifçilik sahip olduğunuz şeyleri biriktirme davranışıdır ve kişinin çeevresindeki insanlardan gizli bir şekilde yapılır.
İstifçilik, aşırı harcama ve kompulsif alışveriş davranışlarının hepsi birbiri ile ilişkili ve benzerdir. Dahası, bu gibi davranışlar bağımlılık ile ilişkilendirmektedir. Bunun nedeni, eşyalara bu kadar fazla tutunmanın, alışveriş yapmanın ve para harcamanın kişide anlık dopamin salgılama veya negatif duygularını düzenleme gibi etkileri olmasıdır. O nedenle diğer bağımlılıklaar gibi sağlıksız bir başa çıkma yönetimi oluşturur.
Eşya ve giysileri istiflemek kişinin öz değerini arttırabilir ve kimliğini sahibiyetleri üzerinden tanımlamasına sebep olabilir. Diğer yandan ise kişi bu bağımlılığın farkında olabilir ve bu konuda suçlu hissedebilir. Fakat bunun kötü yanı ise bu negatif duygu ile başa çıkma yolu da daha fazla aşışveriy yapma ve istifleme davranışını devam ettirmektir. Bu da daha fazla suçluluk duygusuna sebep olur ve bu kısır döngünün içinden çıkmak zor olabilir.
Giysilere Duygusal Olarak Bağlanmak
Bir veya birkaç giysi ile manevi bağ kurmak gayet normal. Herkes mutlu anılarını tekrar tekrar hatırlamak ister. Bazı kişiler için de o anılar sırasında giydikleri giysileri saklamak o anıları hatırlamanın bir yolu olabilir.
Mutlu anıları ile ilgili bütün pozitif duygularını, o anı sırasında giydikleri giysiye yüklemek o duyguları canlı tutmanın da bir yolu olabilir. Kişi gelinliğini, mezuniyet elbisesini, kaybettikleri birini hatırlatan giysileri saklayarak o anıları tekrar tekrar yaşayabilir. Şöyle düşünün, Bazen bir koku sizi bambaşka bir zamana götürebilir ve anılarınızı tetikleyebilir. Giysiler de bazı kişiler için aynı işlevi görebilir. Bahsettiğimiz gibi, bir veya birkaç giyim ürünü hakkında böyle hissetmek gayet doğal, fakat kişi herşeye aynı bağlılığı hiisetmeye başlarsa sorun olabilir.
Moda ve İstifçilik
İstifçilik davranışı moda ve giyim ürünleri üzerinden kolayca anlaşılabilir. İstifçilik davranışı, obsesif alışveriş alışkanlıkları sayesinde fark edilebilir. Örneğin, üzerinize tam olan ve sevdiğiniz bir pantolon bulduğunuzda ondan birkaç tane satın almak isteyebilirsiniz. Çünkü bir daha üzerinize onun kadar iyi oturan bir pantolon bulamayacağınızı düşünebilirsiniz. Halbuki üzerinize olan ve beğeneceğiniz başka bir giyim ürünü bulma olasilığınız olcukça fazla. Çünkü günümüz dünyasında sonsuz seçenek var, elbette ki başka beğeneceğiniz bir pantolon daha olacaktır. O nedenle, bir daha benzer bir giyim ürünü bulamayacağınız korkusu sağlıksız alışveriş alışkanlıkları ve istifçilik ile ilişkilnedirilebilir.
Benzer şekilde, indirim dönemlerinde de ihtiyaçlarınız yerine duygulanız ile alışveriş yapma ihtiyacı hissedebilirsiniz. İndirimi kaçırmamaık veya bir dahaki indirimin şu andaki kadar yüksek oranlarda olmayacak olması korkusu ihtiyacınızdan fazla alışveriş yapma dürtüsü oluşturabilir.
İstifçi Davranış Nasıl Fark Edilir?
İstifçilik ile mücadele eden birisi dolabından bazı ürünleri elemekte zorlanıyor olabilir. Bir anıya bağlı olmaması veya manevi değeri olmamasına rağmen ürünlere bağlılık hissedebilir ve onlardan ayrılmak negatif duygulara neden olabilir.
Bu duygular bir tür başa çıkma mekanizması olarak ortaya çıkabilir. Kişiler arası güçlü ilişkilerin eksikliği, bu gübü duyguların cansız maddelere yüklenemsine sebep olabilir. Veya istifçilik negatif bir tecrübe veya travma sonrası ortaya çıkabilir ve kişinin duygularını düzenlemesine yardımcı olabilir.
Bu davranışı en çok kişinin alışveriş alışkanlıklarında ve eşyalarınına veda etmek istememesi yoluyla fark edebilirsiniz.
İttifçi Davranış Biçimleri Nasıl Tedavi Edilebilir?
İstifçi davranışları tedavi etmesi zor olabilir çünkü kişi davranışlarının zararlı olduğunu düşünmeyebilir. Zararlı olmadığı düşüncesi de tedavi olmaya direnmeleri ile sonuçlanabilir.
Fakat istifçilik ile mücadele eden bireyler bilişsel davranış tedavisini yararlı bulabilirler. Terapi yoluyla daha fazla alışveriş yapma dürtülerini kontrol etmeyi öğrenebilir, sağlıksız davranışlarını fark etmeye başlayabilir ve giysi ve diğer eşyalara tutunma ihtiyaçlarını sorgulayabilirler. Dahası, eşyalarını kategorize etmeyi ve hangilerini atıp hangilerini tutacağına karar verebilir.
Eğer profesyonel yardıma erişiminiz yoksa, sorununuz olduğunu kabul etmek ve eşyalarınızı kategorize ederek ufak başlangıçlar yapmaya çalışmak da yardımcı olabilir.
